معرفی مزاج ها به طور خلاصه در طب سنتی

1. دموی

زمانی که ما می توانیم بگوییم که فردی دَمَوی مزاج است یعنی مزاج وی گرم و تر است .  عموماً افراد دموی مزاج معمولا دارای چهره ای قرمز و پرخون میباشند. خواب زیاد و احساس خستگی و کسلی چیزی است که بسیار به آن دچار هستند و این موارد مخصوصا در فصل بهار بسیار تشدید میشود. افراد دموی مزاج معمولا زیاد خمیازه میکشند و مداوم در حال کش و قوس دادن بدن خود هستند. این افراد دارای اخلاق خوش و اهل بگو بخند هستند. از دیگر خصوصیات افراد دموی مزاج میتوان به این نکته اشاره کرد که این افراد معمولا مزه دهانشان شیرین است و پوست و زبان و چشم آنها قرمز است. همچنین این افراد مستعد خونریزی از بینی و لثه هستند و در فصل بهار که کیفیت گرم و تری دارد بیشتر احتمال بروز بیماری در این افراد وجود دارد.

بیماری های رایج در این افراد عبارتند از : سردرد، پرخوابی، هماتوری، خستگی، ضعف جنسی، چاقی و تپش قلب می باشد.

معمولا ۶ الی ۷ ساعت خواب شبانه برای افراد دموی مزاج کافی است و باید سعی کنند بیش از ۸ ساعت نخوابند. حدود ۱۵ الی ۳۰ دقیقه پیاده روی صبحگاهی برای افراد دموی مزاج بسیار عالی میباشد. این افراد همچنین باید سعی کنند از غذاهای با فیبر بالا استفاده نمایند تا اجابت مزاج راحت تری داشته باشند.

برخی از غذاها و نوشیدنی هایی که این افراد باید حتی المقدور از آن دوری کنند عبارتند از :

گوشت گوسفند، جگر، ماکارونی، زیتون، سیر، پیاز، خرما، انبه، انجیر، موز، پسته، فلفل سیاه، نعنا، آویشن، رازیانه، عسل، گوشت بوقلمون

2. صفراوی

به طور کلی افراد صفراوی مزاج دارای مزاج گرم و خشک می باشند. از مشخصات ظاهری این گروه می توان گفت که چهره این افراد و سفیدی چشم آنها کم یا زیاد به زردی میزند. دهان و بینی آنها خشک است و زبان آنان خشک و زبر و گاهی تلخ میشود. صفراوی مزاج ها معمولا دارای عطش زیاد و اشتهای کم هستند، این افراد معمولا لاغر هستند و مطالب را سریع درک میکنند. بیخوابی و سبک بودن خواب از مشکلات این افراد میباشد. افراد صفراوی مزاج تحریک پذیر هستند و زود عصبانی و مضطرب میگردند. پوست آنها گرم و خشک و بی حالت است و دور چشم آنها به علت از دست دادن رطوبت گود می افتد. خارش پوست و وز وز گوش از مشکلات شایع در افراد صفراوی مزاج میباشد. این افراد در هنگام عصبانیت و هوای گرم معمولا به سردرد دچار میشوند. هنگام لمس اندام های آنها گرم است و از هوای خنک لذت میبرند. اولین ادرار صبحگاهی این افراد پررنگ و گاهی سوزان است. مشکلات سلامتی این افراد در تابستان شدت میابند.

3. بلغمی

طبع مزاجی افراد بلغمی، سرد و تر است. همچنین در ارتباط با مشخصات ظاهری آنان می توان گفت که این افراد چهره سفید دارن، پوست آنان سرد و نرم و شفاف است ولی گاهی اوقات به علت رطوبت زیاد پوست آنان در ناحیه زیر چشم و زیر گلو دچار چین خوردگی میشود. آب دهان زیاد، تشنگی و عطش کم، نرم بودن گوشت اندامها، تنبلی، آروغ ترش و ریفلاکس از علائم شایع دیگر در افراد بلغمی میباشد. حرکات این افراد کند است و حوصله انسان از پر حوصلگی آنان سر میرود. افراد بلغمی مزاج معمولا آرام حرف میزنند و در راه رفتن عقب میمانند و زود خسته میشوند. ماست و دوغ و سردیجات دشمن این افراد است. خوش خوابی، کند فهمی، افت حافظه، کم رنگی ادرار صبحگاهی و زبان نرم با پرزهای تحلیل رفته و گاهی پوشیده از بار سفید از علائم این افراد است. بیماریهای بلغمی در فصل زمستان معمولا شدت پیدا میکند.

نکته آخر اینکه شناسایی مزاج گاهی به سادگی میسر نمیباشد و یک فرد ممکن است قادر نباشد بفهمد که مزاج قالبش چیست و در این زمان باید از متخصصین طب سنتی معتبر که دارای مدارک دانشگاهی و تحصیلی مرتبط هستند کمک گرفت و از مراجعه به افراد فاقد صلاحیت طبابت در این امر باید جدا خودداری نمود.

4. سوداوی

در ارتباط با مزاج سودایی می توان گفت که مزاج این افراد، سرد و خشک است. همچین درباره مشخصات ظاهری این گروه می توان گفت که چهره آنها تیره و پوستشان خشک و بی طراوت  است. سیاهی و غلظت خون در هنگام حجامت از دیگر خصوصیات این افراد است. نشانه های دیگر این افراد شامل زیادی فکر و خیال و نگرانی نسبت به مطالبی که در اطرافشان میگذرد و همچنین خوابهای آشفته و تیره و تار میباشد. به علت سرعت فکر، از میان این افراد شاعران و سیاستمداران بیشتری برمیخیزد اما در صورتی که روش زندگی و تغذیه این افراد تصحیح نشود، مشکلات روحی روانی جدی برای این افراد بروز خواهد کرد. افسردگی، گوشه گیری و کم جوشیدن با دیگران نیز از خصوصیت های اخلاقی بازر سوداوی مراج ها میباشد. سوزش سر معده و زیر جناغ، گرفتگی در عضلات پشت ساق پا، گرفتگی در ناحیه گلو بصورت یک حلقه، اشتهای کاذب و خرده خواری، پرمویی و بروز لکه های تیره در پوست این افراد شایع است. این افراد در فصل بهار از وضعیت تعادل بهتری برخوردار میشوند و در فصل پاییز بیماریهایشان شدت میابد.

کلیدواژه ها:  مزاج, بلغمی, دموی, سوداوی, صفراوی, طب سنتی

گردآوردنده:

صادق ثقفی اصل

مدرس آشپزی و قنادی

سازمان فنی و حرفه ای کشور